Şema Kimyası: Neden Hep Aynı İlişkileri Yaşıyoruz?

Hayatınızda tekrar eden ilişki döngüleri fark ediyor musunuz? Belki de sürekli benzer durumlarla karşılaşıyor, aynı duygusal yaraları yeniden yaşıyor ya da "Neden hep aynı şeyleri yaşıyorum?" diye düşünüyorsunuz. Bu tekrarların nedeni yalnızca “şanssızlık” ya da “yanlış seçimler” olmayabilir.

Şema Terapi’nin temel kavramlarından biri olan şema kimyası, bu döngüleri anlamamıza yardımcı olur.

Şema kimyası kişinin erken dönem uyumsuz şemalarını tetikleyecek kişilere bilinçdışı bir şekilde yakınlık duymasıdır. Kişi çocukluğundaki olumsuz deneyimleri hatırlatacak insanlara ve ilişkilere bir çekim duyarlar. Bu olumsuz duygu ve deneyimlere karşı yaşanan bilinçdışı çekim de kişinin sağlıksız ilişki döngüsüne saplanmasına neden olur.

 Şema kimyasının özellikleri:

 Tanıdıklık Hissi: Kişi, şemalarına uygun insanları veya ilişkileri çekici ve tanıdık bulur. Örneğin, "Terk Edilme Şeması" olan biri, istikrarsız veya bağlanma problemi olan partnerleri çekici bulabilir. Böyle bir partner tarafından terk edildiğinde terk edilme inancı yine doğrulanmış olur. Kendini gerçekleştiren kehanete dönüşür.

  Olumsuz Döngüler: Kişi, çocuklukta maruz kaldığı olumsuz deneyimlere benzeyen ilişkiler içinde kendini tekrar tekrar bulur. Kişi genellikle “Hep aynı tipleri beni bulur zaten, ben doğru düzgün bir ilişki yaşayamıyorum” gibi söylemlerde bulunur.

  Bilinçdışı Seçimler: Kişi, şema kimyasını bilinçli olarak fark etmez ve bilinçdışı şekilde ilişki seçimlerinde bunu tekrar eder.

  Duygusal Bağlantı: Şemaları tetikleyen kişilere karşı yoğun duygular hissedilirken  sağlıklı ve güvenli ilişkiler kurulabilecek kişiler sıkıcı bulunabilir ve kişinin ilgisini çekmezler. Şema kimyasına neden olan kişi güçlü duygular yaşattığı için de çoğu zaman bu aşkla özdeşleştirilir. Yani yaşanılan aşk değil olumsuz yaşantı ve duyguları hatırlatacak kişilere duyulan çekimdir.

Güvenli ilişki kurulabilecek kişiler de ilgi çekmez ve çoğunlukla bu kişilere şans verilmez. Hatta kişi etrafında güvenli ve sağlıklı ilişkiler kurulacak birilerinin olduğunun farkına dahi varmayabilir.

Bu döngü nasıl kırılabilir?

Şema terapide öncelikle kişinin şema kimyası konusunda farkındalık kazanması sağlanır. Bilinçdışı olan seçimler bilince taşınmaya çalışılır.

Kişi bu döngüyü fark ettikçe kendisi için daha sağlıklı seçimler yapabilmesi konusunda çalışılır. Ona sıkıcı gelen ama aslında sağlıklı bir ilişki yaşayabileceği partnerlere şans vermesi teşvik edilir.

Bu sayede de kişinin şema kimyası döngüsünden çıkarak daha dengeli, sağlıklı ve ihtiyaçlarının karşılandığı ilişkiler kurması hedeflenir.